کد مطلب:210951 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:221
معتزله یا مفوضه
این طبقه می گویند كارهای انسان به ادله ذیل منتسب به خودش می باشد و در امور كاملا آزاد است.
دلیل اول از قران ان لیس للانسان الا ما سعی - هیچ بشری جز سعی و عمل چاره ندارد
[ صفحه 31]
كل نفس بما كسبت رهینه هر نفس گروگان عمل خودش می باشد.
ان الله لا یظلم الناس شیئا و لكن الناس انفسهم یظلمون.
خداوند به كسی ستم نمی كند بلكه خود مردم هستند كه به خودشان ظلم و ستم می نمایند ما اصابك من مصیبة فمن نفسك هر چه بر سر تو آید از جانب خودت می باشد این طبقه می گویند راست است كه خداوند عالم است در قضا و قدر سرنوشت همه را معین می كند ولی اختیار به بندگان داده كه هر چه بخواهند بكنند و هیچ الزامی در كار نیست.
این كه گوئی این كنم یا آن كنم
خود دلیل اختیار است ای صنم
دلیل دیگر جزای عمل است كه خداوند بنده مؤمن را ثواب می دهد و كافر را عقاب می نماید معلوم می شود تكلیف در حال آزادی است چنانچه در شرع هم شرط مكلف بودن آزادی عقل و بلوغ است به دزدی و دروغ عتاب می كند به اطاعت و بندگی و كار خیر ثواب می بخشد.
دلیل دیگر امر و نهی است اگر آزادی در وظیفه نبود امر و نهی معنی نداشت اگر كار خدا باشد و اجبار چرا امر می كند و چرا باز می دارد و چرا وعده ثواب و عقاب می دهد.
دلیل دیگر اجبار و اختیار انسان آزاد است نه مانند سنگ كه از بالا سقوط نماید و مجبور به فرود آمدن است هم می تواند حركت كند هم می تواند بایستد و كار كار انسان است و این خود بهترین دلیل آزادی است كه اجباری در كار نیست.
دلیل دیگر زشت و زیبا كارها خوب و بد دارد اگر بگوئیم عمل زشت از خداست و خدا محتاج نیست كه كار قبیحی بنماید پس مسلم است عمل زشت از انسان است وقتی عمل زشت از انسان باشد در عمل خوب هم كار آزادی دارد زیرا كسی كه اختیار در عمل داشت زشت و زیبا در ماهیت عمل یكی است و كار كار انسان است پس اجبار نیست و كارها تفویض به خداوند است و خداوند بنده را در عمل صاحب اختیار و اراده قرار داده كه افوض امری الی الله ان الله بصیر بالعباد.
اجمال عقاید مفوضه این بود كه اكنون به پاسخ هر دو می پردازیم تا القاء شبهه نشود و بعد بیان امام صادق (ع) را در معنی لاجبر و لا تفویض بیان می كنیم.
دلیل اول از قران ان لیس للانسان الا ما سعی - هیچ بشری جز سعی و عمل چاره ندارد
[ صفحه 31]
كل نفس بما كسبت رهینه هر نفس گروگان عمل خودش می باشد.
ان الله لا یظلم الناس شیئا و لكن الناس انفسهم یظلمون.
خداوند به كسی ستم نمی كند بلكه خود مردم هستند كه به خودشان ظلم و ستم می نمایند ما اصابك من مصیبة فمن نفسك هر چه بر سر تو آید از جانب خودت می باشد این طبقه می گویند راست است كه خداوند عالم است در قضا و قدر سرنوشت همه را معین می كند ولی اختیار به بندگان داده كه هر چه بخواهند بكنند و هیچ الزامی در كار نیست.
این كه گوئی این كنم یا آن كنم
خود دلیل اختیار است ای صنم
دلیل دیگر جزای عمل است كه خداوند بنده مؤمن را ثواب می دهد و كافر را عقاب می نماید معلوم می شود تكلیف در حال آزادی است چنانچه در شرع هم شرط مكلف بودن آزادی عقل و بلوغ است به دزدی و دروغ عتاب می كند به اطاعت و بندگی و كار خیر ثواب می بخشد.
دلیل دیگر امر و نهی است اگر آزادی در وظیفه نبود امر و نهی معنی نداشت اگر كار خدا باشد و اجبار چرا امر می كند و چرا باز می دارد و چرا وعده ثواب و عقاب می دهد.
دلیل دیگر اجبار و اختیار انسان آزاد است نه مانند سنگ كه از بالا سقوط نماید و مجبور به فرود آمدن است هم می تواند حركت كند هم می تواند بایستد و كار كار انسان است و این خود بهترین دلیل آزادی است كه اجباری در كار نیست.
دلیل دیگر زشت و زیبا كارها خوب و بد دارد اگر بگوئیم عمل زشت از خداست و خدا محتاج نیست كه كار قبیحی بنماید پس مسلم است عمل زشت از انسان است وقتی عمل زشت از انسان باشد در عمل خوب هم كار آزادی دارد زیرا كسی كه اختیار در عمل داشت زشت و زیبا در ماهیت عمل یكی است و كار كار انسان است پس اجبار نیست و كارها تفویض به خداوند است و خداوند بنده را در عمل صاحب اختیار و اراده قرار داده كه افوض امری الی الله ان الله بصیر بالعباد.
اجمال عقاید مفوضه این بود كه اكنون به پاسخ هر دو می پردازیم تا القاء شبهه نشود و بعد بیان امام صادق (ع) را در معنی لاجبر و لا تفویض بیان می كنیم.